NAFLD و تاثیرات جهانی آن

بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) تا ۳۲٪ از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با تجمع چربی در کبد مشخص می‌شود که می‌تواند به التهاب و اسکار (scarring) منجر شود. نوع شدیدتر این بیماری به نام استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH)، می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیر به کبد وارد کند و تخمین زده می‌شود که ۶.۵٪ از جمعیت جهان را مبتلا کرده. تا به امروز، درمان موثری برای NASH وجود نداشت، اما تیمی از پژوهشگران در دانشگاه میشیگان ترکیب دارویی جدیدی را توسعه داده‌اند که ممکن است این وضعیت را تغییر دهد.

توسعه داروی جدید DT-109

پژوهشگران دانشگاه میشیگان یک تری‌پپتید مبتنی بر گلیسین به نام DT-109 را ساخته‌اند که در آزمایش‌های انجام شده بر روی موش‌ها و نخستی‌ها (non-human primates) موثر واقع شده . این دارو توانسته است تجمع چربی را معکوس کرده و از اسکار شدن کبد جلوگیری کند. این پژوهشگران با همکاری یک تیم بین‌المللی شامل مرکز حیوانات آزمایشگاهی دانشگاه ژیاتونگ شی‌آن و موسسه علوم قلب و عروق دانشگاه پکن این تحقیق را انجام داده‌اند و نتایج آن در مجله Cell Metabolism منتشر شده است.

روش‌های قدیمی و جدید در تشخیص و درمان NASH

سال‌ها، پژوهشگران تلاش کرده بودند دارویی برای درمان NASH توسعه دهند، اما بسیاری از تلاش‌ها به دلیل نگرانی‌های ایمنی یا عدم بهبود موثر شکست خورده‌اند. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در توسعه دارو، عدم وجود مدل‌های حیوانی مناسب برای NASH بود که بتواند جنبه‌های مختلف بیماری انسانی را به طور دقیق شبیه‌سازی کند. تیم پژوهشی دانشگاه میشیگان با استفاده از مدل‌های نخستی‌ها موفق به شبیه‌سازی بیماری NASH شده و با انجام مطالعات پروفایلی، موفق به تایید اثرات داروی DT-109 شدند.

مکانیسم عمل DT-109

در هر دو مدل نخستی‌ها و موش‌ها، پژوهشگران دریافتند که درمان با DT-109 باعث معکوس شدن تجمع چربی و جلوگیری از پیشرفت اسکار می‌شود. این دارو با تحریک تجزیه اسیدهای چرب و تشکیل آنتی‌اکسیدان‌ها عمل می‌کند. همچنین، DT-109 تولید اسید صفراوی ثانویه سمی به نام لیتوکلولیک اسید lithocholic acid را که به شدت  NAFLD بدتر می‌کند، مهار می‌کند.

اهمیت مدل‌های نخستی‌ها

یکی از دلایل مهم موفقیت DT-109 در درمان NASH استفاده از مدل‌های نخستی‌ها بود که به طور دقیق‌تر جوانب بیماری انسانی را شبیه‌سازی می‌کنند. مدل‌های موش برای مطالعه NASH محدودیت‌هایی دارند و نمی‌توانند همه جنبه‌های بیماری انسانی را بازتاب دهند، اما استفاده از مدل‌های نخستی‌ها به پژوهشگران این امکان را داد تا اثرات دارو را در شرایطی نزدیک به بیماری انسانی بررسی کنند.

آینده درمان NASH و پیشرفت‌های فناوری

با توجه به موفقیت‌های اولیه داروی DT-109، پژوهشگران امیدوارند که این دارو بتواند در آینده نزدیک به عنوان اولین داروی تایید شده برای درمان NASH معرفی شود. آزمایش‌های بالینی برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی این دارو در انسان‌ها برنامه‌ریزی شده است. اگر این آزمایش‌ها موفقیت‌آمیز باشند، DT-109 می‌تواند به یک گزینه درمانی موثر برای میلیون‌ها نفر که از این بیماری رنج می‌برند تبدیل شود.

پزشکی دقیق و درمان‌های شخصی‌سازی شده

توسعه داروی DT-109 نمونه‌ای از اهمیت روزافزون پزشکی دقیق (precision medicine) در مراقبت‌های بهداشتی است. پزشکی دقیق شامل تنظیم درمان‌ها بر اساس نیازهای خاص هر بیمار با توجه به ساختار ژنتیکی، سبک زندگی و سایر عوامل است. با توسعه ترکیبی که مسیرهای متابولیکی خاص مرتبط با توسعه NASH را هدف قرار می‌دهد، پژوهشگران گامی به سوی پزشکی دقیق برای این بیماری برداشته‌اند. این رویکرد می‌تواند به درمان‌های موثرتری منجر شود که بر اساس نیازهای فردی بیماران تنظیم شده‌اند.