حقوق جایگزین مهریه می‎شود زیرا با توجه به نوسات بازار سکه؛ زنان ترجیح می‌دهند علاوه بر مهریه شروط ضمن عقد محکم و پایداری را برای زندگی مشترک خود تعیین کنند. در ادامه اصلاحیه جدید قانون مهریه ۱۴۰۴ درباره حقوق جایگزین مهریه را از حرف تازه می خوانید

حقوق جایگزین مهریه می‎شود

زنان ترجیح می‌دهند علاوه بر مهریه؛ شروط ضمن عقد محکم و پایداری را برای زندگی مشترک خود تعیین کنند. حقوق جایگزین مهریه یکی از این شروط ضمن عقد است که خانم ها در صورت کم بودن مهریه؛ بتوانند حقوق از شوهرانشان دریافت کند

اکبر منفرد وکیل پایه‌یک دادگستری و استاد دانشگاه درباره جایگزینی حقوق به جای مهریه توضیح داد؛ باتوجه به کاهش ارزش اقتصادی سکه و واقعیت‌های زندگی امروز، بسیاری از زنان ترجیح می‌دهند امنیت خود را از طریق شروط ضمن عقد به‌دست آورند. مهم‌ترین این حقوق شامل وکالت در طلاق، حق تحصیل و اشتغال، حق خروج از کشور، حق تعیین محل سکونت، توافق درباره حضانت، حق تقسیم دارایی پس از طلاق، وکالت در امور مالی و نیز شرط جلوگیری از ازدواج مجدد شوهر است.

گفتنی است در سال ۱۴۰۴، سامانه دارایی‌های تضمین‌شده ازدواج (سدا) توسط سازمان ثبت اسناد و بانک مرکزی راه‌اندازی شد تا مهریه‌های غیرواقعی کنترل شود. بر اساس این سامانه، مهریه می‌تواند غیرنقدی مانند سپرده بانکی، سهام، بیمه عمر یا زمین باشد و ارزش ریالی آن باید هنگام عقد ثبت و قابل رهگیری باشد.

به نقل از مهر؛ یک حقوقدان گفت: هم‌زمان با تغییر رویکرد قانون‌گذار، زنان ترجیح می‌دهند امنیت خود را نه با مهریه‌های بالا، بلکه با شروط ضمن عقد تأمین کنند.

اکبر منفرد، وکیل پایه‌یک دادگستری و استاد دانشگاه، با تشریح آخرین تحولات مربوط به مهریه و حقوق زنان در ایران، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بر اساس آخرین اصلاحات قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی از سال ۱۴۰۲، زندان برای مهریه بیش از ۱۱۰ سکه حذف نشده اما محدودتر شده است. اگر مرد توان مالی داشته باشد و تا سقف ۱۱۰ سکه را پرداخت نکند، همچنان امکان بازداشت او وجود دارد؛ اما در صورتی که دادگاه ناتوانی مالی او را احراز کند، زندانی نمی‌شود و پرداخت مهریه بر اساس استطاعت و به‌صورت اقساط طولانی تعیین خواهد شد. بنابراین، فلسفه قانون از مجازات بدهکار به سمت جبران مالی منصفانه تغییر کرده است.

منفرد تصریح کرد: مهریه‌های بالاتر از ۱۱۰ سکه نیز تنها در صورت اثبات توان مالی زوج قابل مطالبه است؛ یعنی صرفاً در صورتی که دارایی یا املاک معتبری به نام مرد وجود داشته باشد. همچنین از اواخر ۱۴۰۲ تمام مهریه‌ها جهت جلوگیری از مهریه‌های صوری باید در سامانه ثبت ازدواج (سیاح) به‌صورت رسمی و الکترونیکی ثبت شوند.

قانون جدید مهریه در سال ۱۴۰۴

وی با اشاره به اصلاحات جدید قانون مهریه در سال ۱۴۰۴ ادامه داد: چند بخش مهم از نظام حقوقی مهریه در ایران دستخوش تغییر شده است. نخست آن‌که بر اساس طرح تعدیل تعهدات مالی زناشویی که در شورای تحول قوه قضائیه تصویب و از تابستان ۱۴۰۴ اجرایی شد، مفهوم زندان برای مهریه‌های سنگین به‌صورت تدریجی حذف می‌شود. دادگاه‌ها مکلف هستند پیش از صدور حکم جلب یا بازداشت، استطاعت مالی زوج را بررسی کنند و در صورت فقدان تمکن، پرونده به واحدهای میانجی‌گری مالی ارجاع شود تا پرداخت به‌صورت اقساط تنظیم شود. هدف، کاهش جمعیت زندانیان مهریه و جایگزینی تعهدات مالی منصفانه است.

این وکیل دادگستری درباره سقف جدید مطالبه نقدی نیز گفت: طبق بخشنامه شماره ۱۲۰/۴۰۴ قوه قضائیه، سقف اولیه مهریه نقدی که می‌تواند اجراییه دریافت کند، ۵ سکه تمام بهار آزادی است؛ مازاد بر آن تنها با اثبات توان مالی زوج قابل مطالبه خواهد بود. این بخشنامه در واقع جایگزینی تدریجی برای سقف ۱۱۰ سکه در رویه پیشین و حرکت به سوی مهریه‌های معقول است.

وی ادامه داد: از سال ۱۴۰۴ دفاتر ازدواج مکلف شده‌اند هم‌زمان با عقد، چهار حق مهم را به زوجین پیشنهاد کتبی ارائه دهند: وکالت در طلاق برای زن، حق تعیین محل سکونت و خروج از کشور، حق اشتغال بدون نیاز به اجازه بعدی شوهر و حق تنصیف اموال پس از طلاق به درخواست مرد. این تغییر نشان می‌دهد که مهریه دیگر تنها ابزار حمایت مالی از زن نیست و ترکیبی از حقوق قراردادی جایگزین آن می‌شود.