فینگر مانکی کوچک‌ترین میمون جهان است و ظاهر بامزه آن توجه زیادی جلب کرده است. این حیوان به دلیل اندازه کم و رفتارهای پر جنب و جوش در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته. مردم می‌خواهند بدانند فینگر مانکی چیست و در کجا زندگی می‌کند.

فینگر مانکی در کجا زندگی می‌کند

فینگر مانکی که با نام علمی پیگمی مارموسِت (Pygmy Marmoset) شناخته می‌شود در جنگل‌های بارانی آمازون زندگی می‌کند و دو گونه اصلی دارد. این دو گونه شامل مارموسِت شمالی با نام Cebuella pygmaea و مارموسِت شرقی با نام Cebuella niveiventris هستند. زیستگاه آن‌ها در برزیل و بخش‌هایی از پرو، بولیوی، کلمبیا و اکوادور قرار دارد و بیشتر در جنگل‌های نزدیک رودخانه‌ها دیده می‌شوند. این حیوان در بخش‌های پایینی جنگل یا همان لایه زیرین حرکت می‌کند و پوشش انبوه محیط به آن کمک می‌کند از شکارچیان دور بماند.

فینگر مانکی‌ها بسیار اجتماعی هستند و از انواع صداهای کوتاه و تیز برای ارتباط با اعضای گروه استفاده می‌کنند. این رفتار آوایی به آن‌ها کمک می‌کند در میان شاخه‌های فشرده جنگل همدیگر را پیدا کنند. اندازه کوچک بدن شرایطی ایجاد کرده که این حیوان نیاز به پوشش گیاهی متراکم داشته باشد تا بتواند حرکت کند. زندگی گروهی نیز نقش مهمی در بقای این گونه دارد و معمولاً خانواده‌هایی تا حدود ۹ عضو تشکیل می‌شود.

اندازه، ظاهر و تغذیه فینگر مانکی

اندازه فینگر مانکی بسیار کوچک است و طول بدن آن بین ۱۲ تا ۱۶ سانتی‌متر قرار دارد و وزن معمول آن تنها ۸۵ تا ۱۴۰ گرم است. این مقدار وزن تقریباً با یک قالب استاندارد کره برابر است و همین موضوع باعث شده نام فینگر مانکی یا میمون انگشتی برای آن رایج شود. رنگ بدن به صورت قهوه‌ای نارنجی و با الگوی نواری یا آگوتی (Agouti) دیده می‌شود و دم این حیوان از طول بدن بزرگ‌تر است و نقش تعادل‌دهنده دارد. تغذیه این حیوان بیشتر از شیره درختان و صمغ گیاهی تشکیل می‌شود و دندان‌های آن برای سوراخ کردن تنه درخت سازگار شده‌اند. این توانایی یک مهارت تخصصی در جنس Cebuella است و باعث شده در منابع غذایی ثابت باقی بماند. در کنار شیره گیاهی، حشرات کوچک و میوه‌های جنگلی نیز مصرف می‌شوند و این تنوع غذایی برای چنین اندازه‌ای مناسب است.

شکارچیان طبیعی این گونه شامل عقاب‌ها، مارها و برخی پستانداران هستند که به دلیل جثه کوچک می‌توانند آن را هدف قرار دهند. فینگر مانکی‌ها برای کاهش خطر حمله به صورت گروهی در جنگل زندگی می‌کنند و با همکاری همدیگر محیط را بررسی می‌کنند.

چرخه زندگی، تولیدمثل و تهدیدهای حفاظتی

چرخه زندگی فینگر مانکی با رشد سریع نوزاد آغاز می‌شود و معمولاً بچه‌ها تا سه ماهگی به تدریج از شیر گرفته می‌شوند. با وجود این روند، نوزادان تقریباً دو سال در کنار خانواده می‌مانند و رفتارهای اجتماعی را تمرین می‌کنند. دوره بارداری حدود چهار و نیم ماه است و معمولاً زایمان به شکل دوقلو انجام می‌شود.

مسئولیت نگهداری نوزاد فقط بر عهده مادر نیست و پدر و خواهر و برادرهای بزرگ‌تر نیز کمک می‌کنند و بچه‌ها اغلب روی پشت والدین حمل می‌شوند. در مورد وضعیت حفاظتی، هر دو گونه فینگر مانکی در فهرست آسیب‌پذیر اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت قرار دارند و این وضعیت نشان می‌دهد خطر کاهش جمعیت جدی است.

گونه شمالی حتی کاهش جمعیت چشمگیری داشته و حدود ۳۰ درصد از تعداد آن در سه نسل اخیر کم شده است. جنگل‌زدایی برای استخراج نفت، معدن و گسترش مزارع نخل روغنی از مهم‌ترین تهدیدها به شمار می‌رود. تجارت غیرقانونی حیوانات نیز فشار زیادی ایجاد کرده و بسیاری از نوزادان برای فروش قاچاق گرفته می‌شوند. این روندها ادامه حیات چنین گونه کوچکی را سخت کرده و نیاز به برنامه‌های حفاظتی پایدار دارد.

خلاصه نهایی

فینگر مانکی کوچک و اجتماعی است. در آمازون زندگی می‌کند و از شیره درخت تغذیه می‌کند. خانواده‌های بزرگ دارد و بچه‌ها روی پشت والدین حمل می‌شوند. کاهش زیستگاه جمعیت آن را تهدید می‌کند.

دکتر علیرضا مجیدی

پزشک، نویسنده و بنیان‌گذار وبلاگ «یک پزشک»

دکتر علیرضا مجیدی، نویسنده و بنیان‌گذار وبلاگ «یک پزشک».
با بیش از ۲۰ سال نویسندگی «ترکیبی» مستمر در زمینهٔ پزشکی، فناوری، سینما، کتاب و فرهنگ.
باشد که با هم متفاوت بیاندیشیم!