کمتر کسی وجود دارد که روز خود را با نوشیدنی شروع نکند. با این حساب چقدر خوب می‌شود سراغ نوشیدنی‌هایی برویم که هم ما را سر حال بیاورند و هم فوایدی برای سلامتی داشته باشند. چای سبز و قهوه هر دو از این دسته نوشیدنی‌های کافئین‌دار و البته سالم هستند که با نوشیدن آنها از خواص مختلفی بهره‌مند می‌شوید. حال سؤال پیش می‌آید که کدام‌یک گزینه سالم‌تری است؟ آیا باید چای سبز را جایگزین قهوه کنیم یا برعکس؟ ما قرار است در این مقاله پاسخ این سؤالات را از جوانب مختلف بدهیم و در نهایت تشخیص دهید کدام یک برای شما مناسب‌تر است. برای آن که بدانید قهوه برای سلامتی شما بهتر است یا چای سبز، در ادامه با ما همراه باشید.

کافئین و اثرات آن

کافئین ماده‌ای است که خیلی‌ها برای تأمین انرژی به آن پناه می‌آورند. چای سبز و قهوه هر دو منبع خوبی از کافئین هستند که بدون آسیب جبران‌ناپذیر به بدن، می‌توانند انرژی موردنیازتان را تأمین کرده و تمرکزتان را بالا ببرند. در این بخش درباره میزان کافئین موجود در چای سبز و قهوه صحبت می‌کنیم و در آخر نتیجه‌گیری می‌کنیم کدام نوشیدنی در این بخش برنده است.

میزان کافئین موجود در چای سبز و قهوه

اگر خواب‌آلودگی صبحگاهی‌تان به راحتی رفع نمی‌شود و برای هوشیار شدن نیاز به کافئین دارید، چای سبز و قهوه دوای دردتان خواهند بود. هوشیاری ناشی از این نوشیدنی‌ها، به خاطر وجود کافئین موجود در آنهاست. با وجود این، میزان کافئین موجود در چای سبز و قهوه، تفاوت چشم‌گیری با هم دارند. مثلا یک فنجان قهوه دمی حدود ۹۶ میلی گرم و همین میزان از چای سبز تقریبا ۲۹ میلی گرم کافئین دارد. این مسئله نشان می‌دهد که میزان کافئین موجود در دانه قهوه، بسیار بیشتر از برگ‌های چای سبز است. البته فرایند برشته‌کاری قهوه ممکن است میزان کافئین موجود در دانه قهوه را کاهش یا افزایش دهد، اما حتی قهوه دارک رست هم کافئین بیشتری نسبت به چای سبز دارد.

مورد دیگری که روی میزان کافئین قهوه و چای سبز اثر می‌گذارد، نحوه دم‌آوری آنهاست. مثلا هر چقدر مدت زمان دم کردن چای سبز بیشتر و دمای آب بالاتر باشد، کافئین بیشتری از برگ‌های چای استخراج می‌شود. این مسئله درمورد قهوه نیز صدق می‌کند و روش‌هایی که به آسیاب قهوه ریزتری نیاز دارند، معمولا کافئین بیشتری استخراج می‌کنند.

تأثیر کافئین بر بدن

اثر کافئین بر خواب‌آلودگی و خستگی بر هیچکس پوشیده نیست. این ماده جادویی با مسدود کردن گیرنده عصبی آدنوزین که به زبان ساده مسئول احساس خواب‌آلودگی است، مصرف‌کننده را هوشیارتر می‌کند. با وجود این سر حال کردن افراد، تنها ویژگی کافئین نیست! مصرف زیاد این ماده دوست‌داشتنی به خصوص در افراد حساس به کافئین، ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. از عوارض کافئین می‌توان به تپش قلب، اضطراب و دلهره و بی‌خوابی اشاره کرد. بنابراین، چای سبز ممکن است برای افرادی که به کافئین حساس هستند، گزینه بهتری باشد.

به خاطر داشته باشید که سرعت و نحوه جذب کافئین در هر شخص متفاوت است و عواملی نظیر سن، وزن و ژنتیک می‌توانند در آن دخیل باشند. همچنین گفته می‌شود اگر نوشیدنی کافئین‌دار را در کنار غذا نوش جان کنید، شدت عوارض کافئین ممکن است کاهش پیدا کند.

وجود آمینو اسید در چای سبز

چیزی که در این بخش سبب برتری چای سبز به قهوه می‌شود، وجود آمینو اسیدی به نام ال تیانین است که خاصیت آرامش‌بخش دارد. میزان ال تیانین موجود در چای سبز از میزان کافئین آن بیشتر است و ترکیب این دو باعث می‌شود تا درگیر عوارض کافئین نشوید. در واقع چای سبز افزایش انرژی بهتری را برایتان به ارمغان می‌آورد و عوارض قهوه را به نوعی کاهش می‌دهد. یکی از محبوب‌ترین جایگزین‌های قهوه، ماچاست که نوعی چای سبز است که کافئین بیشتری نسبت به چای سبز دارد و بدون ایجاد حس دلهره و اضطراب، شما را سرحال می‌کند و تمرکزتان را بالا می‌برد.

فواید چای سبز و قهوه برای سلامتی

در این بخش درباره خواص احتمالی چای سبز و قهوه برای سلامتی صحبت می‌کنیم که اشتراکات زیادی دارند. این خواص ممکن است برای هر شخص نتیجه متفاوتی داشته باشند و نمی‌توان گفت حتما برای شما تأثیرگذار هستند. در نهایت به خاطر داشته باشید که هر چقدر خواص چای سبز و قهوه وسوسه‌کننده به نظر می‌آیند، نباید در مصرف آنها زیاده‌روی کنید؛ وگرنه ممکن است درگیر عوارض آنها شوید. در بخش بعدی به مضرات چای سبز و قهوه نیز می‌پردازیم.

۱. بهبود عملکرد مغز

هر دو نوشیدنی چای سبز و قهوه، به خاطر وجود کافئین سبب بهبود تمرکز و هوشیاری می‌شوند. بعضی از تحقیقات نشان‌ داده‌اند که کافئین می‌تواند روی حافظه اثری مثبت نیز داشته باشد. این دو نوشیدنی همچنین سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که احتمال می‌رود از آسیب به سلول‌های مغز جلوگیری کنند. این مسئله منجر به کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های زوال عصبی مثل آلزایمر و پارکینسون می‌شود.

۲. جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مزمن

امکان ابتلا به بیماری‌های مزمن نظیر دیابت و سرطان، کابوس هر کسی است. تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن قهوه و چای سبز ممکن است خطر ابتلا به یک سری از بیماری‌های مزمن را کاهش دهد. مثلا قهوه با بهبود حساسیت به انسولین ممکن است در کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دوم دخیل باشد. همچنین افزایش مقاومت بدن در برابر سرطان کبد از فواید احتمالی قهوه است. از طرفی چای سبز به خاطر خاصیت ضد التهابی می‌تواند در برابر بیماری‌های قلبی مفید واقع شود.

۳. وضعیت سلامت روان

چای سبز و قهوه هر دو روی سلامت روان اثراتی دارند. کافئین موجود در قهوه می‌تواند خلق و خوی شخص را بهبود ببخشد و علائم افسردگی را کاهش دهد. طبق تحقیقات، نوشیدن چند فنجان قهوه در روز ممکن است در طولانی مدت احتمال خودکشی در افراد را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. ال تیانین موجود در چای سبز نیز به خودی خود معجزه‌گری است که با خاصیت آرام‌بخشش سبب کاهش استرس و اضطراب می‌شود.

۴. تأمین انرژی و بهبود عملکرد ورزشی

قهوه و چای سبز هر دو می‌توانند همراه خوبی برای ورزشکاران باشند. کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها سبب افزایش انرژی و البته سوخت‌ و ساز بهتر می‌شود. قهوه و چای سبز همچنین خستگی ناشی از تمرینات ورزشی را به تأخیر می‌اندازند و باعث می‌شوند بیشتر ورزش کنید.

چیزی که چای سبز و قهوه را در این بخش متمایز می‌کند این است که چای سبز را می‌توانید به دلخواه قبل یا بعد تمرینات ورزشی خود میل کنید. این در حالی است که نوشیدن قهوه تنها پیش از تمرینات توصیه می‌شود.

۵. بهبود سلامت گوارش

تحقیقات نشان داده‌اند که چای سبز و قهوه اثر مثبت اما متفاوتی روی سلامت گوارش دارند. قهوه ممکن است روی تحرک روده اثر بگذارد و به دنبال آن، وضعیت گوارش را بهبود ببخشد. از طرفی، چای سبز نیز با بهبود رشد باکتری‌های مفید روده به سلامت دستگاه گوارش کمک بسزایی می‌کند.

عوارض و مضرات قهوه و چای سبز

فوایدی که در بخش قبل توضیح دادیم بر هیچکس پوشیده نیست، اما کمتر کسی از عوارض و ضررهای قهوه و چای سبز خبر دارد. با اینکه مصرف به اندازه این دو نوشیدنی اثری منفی برای افراد ندارد، لازم است یک سری نکات در زمینه نوشیدن چای سبز و قهوه را در نظر داشته باشید.

• وابستگی به کافئین: نوشیدن بیش از حد قهوه در روز، شما را به مصرف کافئین وابسته می‌کند. در واقع اگر همیشه مقدار زیادی قهوه میل می‌کنید، ممکن است بدن شما به این میزان کافئین عادت کند و ترغیب به مصرف بیشتر قهوه شوید تا اثر مطلوب را کسب کنید. در این شرایط اگر مصرف قهوه را به طور ناگهانی کاهش دهید، دچار عوارض ترک کافئین مثل سردرد، خستگی، کاهش سطح انرژی، مشکل در تمرکز و خشم می‌شوید. بنابراین باید در مصرف قهوه تعادل را رعایت کنید.
• مشکلات گوارشی با قهوه: بعضی از افراد به خاطر اسیدیته قهوه دچار عوارض گوارشی می‌شوند. این افراد به خصوص اگر با شکم خالی قهوه بنوشند، ممکن است به سوزش یا رفلاکس معده دچار شوند.
• کاهش جذب آن با چای سبز: اگر چای سبز را همراه با غذا نوش جان می‌کنید، ممکن است اگزالات و تانن موجود در این نوشیدنی، جذب آهن را کاهش دهد. از این جهت پیشنهاد می‌شود قبل و بعد وعده‌های غذایی پر آهن، از نوشیدنی چای سبز خودداری کنید.

اگر دلتان می‌خواهد از فواید نوشیدن چای سبز و قهوه بهره‌مند شوید، باید احتیاط کنید تا عوارض احتمالی این دو نوشیدنی دوست‌داشتنی را به کمترین حالت ممکن برسانید. به این منظور کافی است حواستان به میزان مصرف چای سبز و قهوه باشد و در مصرف آنها زیاده‌روی نکنید.

قهوه یا چای سبز؟ کدام نوشیدنی را انتخاب کنم؟

حالا که با فواید و ضررهای احتمالی چای سبز و قهوه آشنا شدید، وقت اعلام برنده نهایی بین این دو نوشیدنی محبوب است. البته که انتخاب برنده به تمایل شخصی شما و انتظاری که از نوشیدنی دارید، بر می‌گردد. در ادامه شما را راهنمایی می‌کنیم تا بتوانید بین چای سبز یا قهوه یک مورد را انتخاب کنید.

• آیا نسبت به کافئین حساس هستید و با مصرف آن دلهره و اضطراب می‌گیرید؟ در این صورت چای سبز به خاطر دارا بودن ال تیانین، گزینه مناسب‌تری برای شماست.
• آیا نیاز به افزایش زیاد سطح انرژی دارید؟ چای سبز کافئین کمتری نسبت به قهوه دارد و نمی‌تواند انرژی مد نظر شما را فراهم کند، پس قهوه مناسب نیاز شما خواهد بود.
• آیا نیاز به بهبود عملکرد مغز و افزایش تمرکز دارید؟ هر دو نوشیدنی سبب بهبود عملکرد مغز می‌شوند، اما قهوه ممکن است اثر بیشتری داشته باشد.
• آیا سلامت دستگاه سلامت گوارش برای شما اولویت دارد؟‌ هر دو نوشیدنی در سلامت گوارش تأثیرگذارند، اما ترکیبات چای سبز به عنوان پری بیوتیک عمل می‌کنند و سبب بهبود و رشد باکتری‌های مفید می‌شوند. همچنین قهوه ممکن است در بعضی افراد منجر به رفلاکس و سوزش معده شود.

با وجود همه نکاتی که تا حالا ذکر شد، باید بگوییم که قهوه و چای سبز هر دو نوشیدنی‌های سالمی هستند که در صورت مصرف به‌اندازه، مشکلی برای کسی به وجود نمی‌آورند. بنابراین اگر طعم قهوه را می‌پسندید، نیازی نیست خود را مجبور به جایگزین کردن چای سبز بکنید. فقط در صورت تجویز پزشک نیاز است که نوشیدنی موردعلاقه‌تان را با چیز دیگری جایگزین کنید.

اهمیت کیفیت و تازگی چای سبز و قهوه

احتمالا تا اینجای مقاله، نوشیدنی مناسب خود را انتخاب کرده‌اید؛ پس لازم است نکاتی را به شما گوشزد کنیم. هنگام تهیه و خرید قهوه و چای سبز به کیفیت آنها توجه کنید تا نهایت بهره را از آنها ببرید. باید محصولات نام‌برده را از فروشگاه‌هایی معتبر خریداری کنید تا کیفیت دانه قهوه و البته برگ‌های چای سبز تضمین‌شده باشد. یکی از سایت‌های معتبری که جهت خرید نوشیدنی میتوان به آن اشاره داشت، سایت دلکینی می‌باشد؛ این سایت به طور تخصصی به تولید و فروش نوشیدنی می‌پردازد.

توجه داشته باشید که چای سبز نسبت به دیگر انواع چای‌ها طول عمر کمتری دارد و نهایتا در کمتر از ۶ ماه باید مصرف شود. بنابراین حتما باید از تازگی چای خریداری‌شده اطمینان حاصل کنید. این مسئله درباره قهوه نیز صدق می‌کند. شما قهوه آسیاب‌شده را از ۳ تا ۵ ماه و دانه قهوه را تا ۶ ماه می‌توانید نگهداری کنید. البته به خاطر داشته باشید که قهوه آسیاب شده خیلی زود در کمتر از یک ماه عطر و طعم دلپذیرش را از دست می‌دهد.

سخن پایانی

چای سبز و قهوه به عنوان محبوب‌ترین نوشیدنی‌های کافئین‌دار شناخته می‌شوند که بر خلاف بسیاری از نوشیدنی‌های کافئینی مثل انرژی‌زا، نه تنها آسیبی به سلامتی وارد نمی‌کنند؛ بلکه فواید قابل‌توجهی نیز دارند. حالا که آشنایی بیشتری با قهوه و چای سبز پیدا کردید و اطلاعاتی درباره خواص، میزان کافئین و مضرات آنها دارید، می‌دانید که کدامیک برای شما گزینه بهتری به حساب می‌آید. انتخاب شما بین قهوه و چای سبز کدام است؟